به گزارش اخبار خودرو ، معضل آلودگی تهران به پهنای آسمان این شهر گسترده شده است و هیچ نهاد یا مسئولی سهم خود را در کاهش این معضل به‌جا نمی‌آورد و با مطرح کردن متغیرهای جدید در آلودگی هوا، توپ را در زمین دیگری می‌اندازند.
[caption id="attachment_204794" align="aligncenter" width="596"]
خودروهای زیر ۵۰ میلیون تومان مصرف سوخت بیشتر و آلایندگی بیشتری دارند. بنابراین خودرویی که مصرف سوخت بالاتری دارد، باید کاتالیست بهتری داشته باشد، در‌صورتی‌که اینطور نیست[/caption]
حالا پس از روشن نشدن ابهامات تولید بنزین با کیفیت پایین، کارکرد کاتالیست‌ها و تاثیرپذیری آن از سوخت بی‌کیفیت مطرح است.
کاتالیست‌ها که در فرآیند خودسوزی یا کربن‌سوزی، مونواکسیدکربن را به CO2 تبدیل می‌کند، تحت‌تاثیر سوخت بی‌کیفیت عمر کوتاه‌تری داشته یا عملکرد ضعیف‌تری نشان می‌دهد.
درنتیجه تعویض و خرید مجدد کاتالیست که قیمتی حدود ۶۰۰ هزار تا یک‌میلیون‌تومان دارد، باری بر دوش صاحبان خودرو است.
درحالیکه نصب کاتالیست باکیفیت بر خودروهایی که مصرف سوخت بالاتری دارند، منطقی‌تر است آن هم در شرایطی که ضمانت کاتالیست تا آخرین روز استفاده از خودرو، تضمین‌شده است. البته اینها تعهداتی هستند که خودروسازان باید انجام دهند اما هیچ کس توجهی به آنها ندارد.
نظارت بر کاتالیست‌ها در مراکز معاینه‌فنی سیدنواب حسینی‌منش، رئیس ستاد معاینه‌فنی تهران در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» درباره تشخیص زمان تعویض کاتالیست خودروها گفت: «در مراکز معاینه‌فنی در زمان تست خودرو تنها اعلام می‌شود خودرو در سیستم گازهای آلاینده، استاندارد را رعایت نکرده است اما تشخیص این موضوع که تعویض کدام قطعه، آلایندگی را به سطح مجاز می‌رساند بر عهده مراکز معاینه‌فنی نیست. تشخیص و تعویض قطعات توسط کارشناس فنی یا نمایندگی مجاز خودرو انجام می‌شود. در نمایندگی‌ها یا مکانیکی‌‌ها اغلب قطعاتی که مورد بررسی قرار می‌گیرند یا تعویض می‌شوند شمع، کاتالیست، سنسور اکسیژن هستند یا پاک کردن انژکتور است که به احتراق خودرو مربوط می‌شوند.»
استفاده از کاتالیست‌های بی‌کیفیت آنچه در استانداردهای ملی کشور و بین‌المللی تعریف می‌شود سیستم کاتالیست، سوخت‌هایی را که به صورت خام یا نسوخته از خودرو در حال خارج شدن است، در فرآیندی به‌عنوان خودسوزی و کربن‌سوزی تبدیل به CO2 می‌کند و بیرون می‌دهد.
درواقع مونواکسیدکربن به دی‌اکسید‌کردن تبدیل می‌شود. به‌گفته حسینی‌منش مشخص است کاتالیست‌های بی‌کیفیت این روند را به درستی انجام نمی‌دهند و متاسفانه برخی شرکت‌ها برای خودروهای ارزان‌قیمت از کاتالیست‌های بی‌کیفیت استفاده می‌کنند.
درحالیکه خودروهای پنج‌ساله وارداتی و شرکتی که کاتالیست خوبی روی آنها نصب شده است، موفق به گذراندن استانداردها و حدود مجاز جدید سختگیرانه‌ای که به‌تازگی اجرایی شده، می‌شوند.
حسینی‌منش در ادامه افزود: «اگر قرار است مونواکسیدکربن و هیدروکربن‌هایی که بر اساس احتراق سوخت‌های نسوخته و خام از خودرو خارج می‌شوند، کنترل و مانع آلودگی هوا شوند، باید کاتالیست‌های باکیفیت روی خودروها نصب شود.
چرا نباید خودرهایی که کمتر از ۵۰میلیون تومان قیمت دارند، کاتالیست بی‌کیفیت داشته باشند. اتفاقا خودروهای زیر ۵۰ میلیون تومان مصرف سوخت بیشتر و آلایندگی بیشتری دارند. بنابراین خودرویی که مصرف سوخت بالاتری دارد، باید کاتالیست بهتری داشته باشد، در‌صورتی‌که اینطور نیست.»
بدون گارانتی موضوع دیگر گارانتی قطعات تاثیرگذار بر آلایندگی هواست. حسینی‌منش با اشاره به اینکه خودروهای شرکت هیوندای که در آمریکا به فروش می‌رسند، کاتالیست‌شان مادام‌العمر گارانتی است، اضافه کرد: «اما در کشور ما شرکت‌ها چنین کاری نمی‌کند. زیرا قانون کشورهای دیگر خودروسازان را وادار می‌کند این مسئولیت را بپذیرند، درحالیکه در ایران چنین قوانین و الزاماتی وجود ندارد و به آنها توجهی نمی‌شود، در صورتی که این یک عرف بین‌المللی است.»
وی درخصوص تاثیر سوخت بی‌کیفیت بر کارکرد کاتالیست خودروهای سواری توضیح داد: «در تمام کشورها افت کیفیت بنزین وجود دارد، ضمن آنکه سوخت‌های متفاوت با کیفیت و قیمت‌های متفاوت در جایگاه‌های پمپ بنزین عرضه می‌شود. بنابراین نمی‌توان تمام تقصیرات را متوجه سوخت بی‌کیفیت دانست. خودروسازان باید مسئولیت کاتالیست خودرو را تا زمانی که خودرو استفاده می‌شود، برعهده بگیرند. امیدوارم خودروسازان از بعد مسئولیت اجتماعی این کار را انجام دهند و منتظر قوانین نمانند و مانند سایر فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی خود به آن عمل کنند. چراکه این موضوع با جان مردم سروکار دارد.»
حسینی‌منش درباره عمر کاتالیست‌ها عنوان کرد: «عمر کاتالیست بر اساس پیمایش خودرو تعیین می‌شود و میانگین آن ۸۰ هزار کیلومتر است که خودروها در سه یا چهار سال به آن می‌رسند. اما این رقم در خودروهای گوناگون متفاوت است. کاتالیست برخی خودروها بعد از ۵۰هزار کیلومتر پیمایش کارکرد خود را از دست می‌دهند و بدتر از آن بسیاری از افراد به محض خرید خودرو کاتالیست را از خودرو باز می‌کنند تا به‌اصطلاح «نفس خودرو باز شود.» این حقیقت تلخ نشان می‌دهد ضمن آنکه کاتالیست‌ها کیفیت مناسبی ندارند، مالکان خودرو نیز مسئولیت اجتماعی خود را نمی‌پذیرد.»
راهکار تامین کاتالیست‌های باکیفیت در دست خودروسازان است. خودروسازان باید از کاتالیست‌های بهتر و باکیفیت‌تر استفاده کرده و تا آخرین روز تردد خودرو، کاتالیست‌ها را گارانتی کنند. حسینی‌منش در بخشی از صحبت‌های خود گفت: «عملکرد کاتالیست به‌گونه‌ای است که رانندگان تا زمانی‌که به مراکز معاینه‌فنی مراجعه نکنند، متوجه نمی‌شوند کاتالیست کار می‌کند یا خیر. زمانی‌که هیچ بعد نظارتی بر خودروسازان وجود نداشته باشد، بدون شک کاتالیست‌های ارزان‌قیمت را انتخاب می‌کنند.»
نصب DPS بر اتوبوس‌های بین‌شهری در اتوبوس‌ها و خودروهای سنگین گازوئیل‌سوز به جای کاتالیست از DPS یا فیلترهای جذب دوده یا گوگردسوز استفاده می‌شود، DPS به‌صورت آزمایشی روی حدود ۱۰ اتوبوس در شهر تهران نصب شده و عملکرد بسیار تاثیرگذاری داشته است.
رئیس ستاد معاینه فنی تهران درباره نصب DPS بر اتوبوس‌های درون‌شهری تهران اظهار کرد: «الان مناقصه نصب DPS بر ۳۰۰ اتوبوس برگزار شد و پیمانکاری برای واردات DPSها مشخص شد.
در ابتدا DPSها بر اتوبوس‌هایی که در محدوده مرکزی تردد دارند، نصب و بعد از آن DPS بر اتوبوس‌های سایر نواحی نصب خواهند شد.
قیمت هر DPS مدل SOB حدود ۳۰میلیون‌تومان است که بااحتساب هزینه‌های حمل و ... به ۵۰میلیون‌تومان می‌رسد. عملکرد DPS ها مانند کاتالیست‌ها متاثر از نوع سوخت خواهد بود و بدون تردید گازوئیل بی‌کیفیت بر کارکردشان تاثیر منفی خواهد گذاشت. اما DPSها، دو نوع PASIVE و ACTIVE هستند که هنگام کاهش کیفیت سوخت به آنها ADETIVE بیشتری افزوده می‌شود.»
وی درباره نصب DPS بر خودروهای سنگین برون‌شهری گفت: «آلودگی خودروهای سنگین بین‌شهری به لحاظ بعد مسافت زیاد و فضای باز تاثیرگذاری چندانی بر آلودگی زیست‌محیطی ندارند اما در کلان‌شهرهایی نظیر تهران آلودگی خودروهای سنگین موردتوجه قرار می‌گیرد. بنابراین نصب DPS بر خودروهای برون‌شهری مقرون‌به صرفه نیست و تاکنون روی آنها DPS نصب نشده است.»
